Klimaatspijbelaars bestaan niet (1)

Klimaatspijbelaars bestaan niet. Mag ik dat uitleggen?

Klimaatspijbelen is het politieke frame om jongeren in een negatief daglicht te zetten. Spijbelen kent in de systeemwereld enkel negatieve connotaties. Gelukkig kantelt de term klimaatspijbelaar nu naar klimaatjongere (youth4climate). Klimaatspijbelaar wordt in mijn ogen een geuzennaam en staat garant voor de disruptieve burger van de toekomst.

Deze inleiding brengt me naar de bijeenkomst ‘Burgermacht en Burgerkracht’ afgelopen week in het Veiligheidsmuseum PIT in Almere. Ik zocht hiervoor een aantal prominente sprekers bij elkaar, waaronder dr. Steven de Waal. Zijn taak was de veranderende wereld van de communicatie tegen het licht te houden van burgermacht en politieke onmacht om met disruptieve bewegingen om te gaan. De zaal zat vol communicatiespecialisten en voorlichters in dit speelveld van verwarring. Want niets lijkt tegenwoordig nog tastbaar, voorspelbaar, controleerbaar of maakbaar. De politiek blijft polderen, hevig op zoek naar andere how-to’s, en de wijze adviseurs naar nieuwe overlevingstechnieken.

Mark Rutte tweette op 8 februari naar de klimaatspijbelaars: ‘Ik sta, als jullie dat willen, met Eric Wiebes, altijd open voor een gesprek. Wel buiten schooltijd ;-). Klimaatverandering raakt ons allemaal, maar de jongere generaties krijgen te maken met de gevolgen. Uitnodiging volgt’. 

Wat is er aan de hand? Vier aspecten, vertelt Steven de Waal.

• er is een fundamenteel nieuw medialandschap (namelijk dat van de burger als geloofwaardige amateurjournalist). Hij noemt dat de derde civiele revolutie dankzij de digitale technologie en dat disrupteert de huidige zekerheden enorm
• er is opeens een permanente publieke tribune (die de maatschappij en politiek in de gaten houdt)
• er is echte burgermacht (polderpaternalisme en burgerparticipatie zijn achterhaald)
• het bestuur moet naar een nieuw publiek leiderschap toe (en dat kunnen ze niet)
• zelforganisatie van onderop is makkelijker, sneller en omvattender.

Net als Marcon dit met de Gele Hesjes wil, wil Mark Rutte graag met de leiders van de klimaatjongeren praten. Echter Gele Hesjes en klimaatjongeren opereren als een zwerm en zijn niet te vangen. Zwermen zijn niet hetzelfde georganiseerd als de oude systeemwereld (zoals de werkgevers- en werknemersorganisaties). Zwermen hoeven geen leiders. Vogels die naar het warme zuiden vliegen, wisselen vrij onwillekeurig met elkaar de koppositie en zwermen ontspannen in gezamenlijkheid in co-creatie, op een wijze dat hen op dat moment uitkomt, steevast richting hun doel. Als het ware met hun zesde zintuig. Ze sturen op connectie en richting. Zo ook de jongeren. En daarbij komt ook dat zwermende jongeren eigenlijk niet zo van formeel gezag houden. Dat oude-mannen-grapje van Rutte in zijn tweet (Wel buiten schooltijd ;-)), daar hebben ze een broertje dood aan. Ergo:

• ze hebben een hekel aan paternalisme (Ik zal het jou, onvolwassen kind, nog eens uitleggen waarom je niet mag spijbelen)
• ze hebben een hekel aan formeel gezag
• gaan uit van hun eigen waarden en houden niet van deals, uitruil en polderen.

Ergo. De politieke polderaars weten absoluut niet hoe ze moeten omgaan met moderne bewegingen in een wereld die meer digitaal en verbindend is dan de fysieke ooit was. Een wereld met meer waarheden en daardoor meer verwarring voor de oude garde die zich niet meer kan richten op een enkele waarheid, een enkel kanaal, of een enkel systeem.

Een ander voorbeeld van De Waal. Hij kent bijna geen jongvolwassene die kijkt naar de saaie uitzendingen van het NPO uit de Haagse studio alwaar journalisten ondoelmatig urenlang op het Binnenhof hengelen naar kabinetsnieuws en voornamelijk ‘geen commentaar’ te horen krijgen. Tijd en geldverspilling vinden ze. Jongeren wachten wel tot er echt nieuws is via hun eigen kanalen. Eigen kanalen die hun eigen agenda zet, verhulde zaken signaleren, hun mening vormt en direct in hun eigen kring peilt.

In de woorden van De Waal: ‘De burger had al een mening, maar nu praat hij meteen en voor iedereen hoorbaar terug, kan die mening afstemmen met zwermgedrag, kan direct peilen wie en hoeveel men het met die mening eens is en kan meer argumenten krijgen, die ook nog eens sterker zijn.’

Hoe moet dat dan? Een paar tips aan de deelnemers van deze masterclass: ‘Maak je verhaal persoonlijk, want persoonlijkheid telt zwaar bij overtuigingen. Wees consistent in je persoonlijkheid, en de reden waarom je doet wat je doet. Ga van tekst naar theater. De retoriek en ethiek wint het. Ben ik deugdzaam en te vertrouwen. Kan ik goed uitleggen. Van systeemwereld en technisch management naar leiderschap met passie en lef.’

De Waal sluit af met zijn waardering voor de stijl van Trump en de stijl van Jesse Klaver. Want, zegt hij: ‘Die twee politici hebben het begrepen, het volk wil emotie en geen nuchtere feiten, ze willen verontwaardiging, het delen van zorg. Geef het ze.’

Aan de communicatieadviseurs in de zaal de taak hun bovenbazen op deze taken te wijzen.

Een kort filmpje over deze bijeenkomst die ook ging over Veiligheid en Verwarde personen en de Floriade en Burgerparticipatie:

https://youtu.be/nXnQmc_kD_c